قدس آنلاین - تا همین چندسال پیش از هر ۱۰ نوزاد متولد شده در یک خانواده، تنها ۳، ۴ تا نوزاد به سن بلوغ می رسید. حالا اما، سطح بهداشتی کشور آنقدر رشد کرده که اینکه مادری سر زا بمیرد یا همه برای ماندن یک نوزاد تازه متولد شده دست به دعا بردارند، شبیه قصه هاست.

رشد شاخصه های بهداشتی، مراقبت های بارداری و برنامه های تنظیم خانواده باعث شده امروز زوج های جوان کشور از کابوس مرگ مادر و فرزند و بارداری های بی حاصل آسوده خاطر و رها باشند. براساس گزارش وزارت بهداشت به نشست شورای فرهنگی و اجتماعی زنان در سال ۹۰ در دو دهه اخیر میزان مرگ و میر مادران به هنگام زایمان ۳۶ درصد کاهش داشته و میزان سقط جنین در ایران ۶۰درصد کمتر از گذشته است.

در سال ۱۳۵۵ خورشیدی به ازای هر ۱۰۰ هزار زایمان در کشور ۲۴۵ مادر تلف می شد، رقمی که در سال های اخیر به دو مورد از ۱۰۰ هزار زایمان رسیده است. علاوه بر این گسترش بهداشت زایمان و اصول تنظیم خانواده در روستاها و مناطق محروم کشور سبب شده که شمار قابل توجهی از مرگ و میر نوزادان روستایی در سال های گذشته کاهش پیدا کند.

به استناد آمارهای رسمی وزارت بهداشت در سال ۱۳۷۲، ۳۷.۲ درصد از کودکان زیر یکسال متولد شده در روستاها، تلف می شدند که شمار این تلفات حالا به ۱۷ درصد رسیده و به عبارتی بیش از نیمی از مرگ و میرهای کودکان زیر یکسال مناطق محروم متوقف شده است.

همین آمارها نشان می دهد که شمار مرگ نوزادان در حین تولد روستاها از ۱۹ درصد در سال ۱۳۷۲، به ۹درصد رسیده است. به صورت خلاصه می توان گفت که شمار مرگ کودکان و مادران در اثر عوارض بارداری و زایمان در سال های گذشته همواره روند کاهشی داشته است.

غیر از شاخصه های بهداشتی که نقش قابل توجهی در افزایش جمعیت و موفقیت سیاست فرزندآوری ایفا می کند پاره ای از تجربه های علمی و توصیه های پزشکی وجود دارد که توجه به آنها و ترویج آن در بین قشر جوان می تواند در بهبود کیفیت بارداری مادران ایرانی و رشد جمعیت موثر باشد.

گرچه خانم ها در سن ۴۰ سالگی هنوز شادابی ظاهری را دارند، اما دستگاه تولید مثل تقریبا پیر شده است. امروزه بروز ناراحتی هایی از قبیل ناهنجاری های کروموزومی، فشار خون بالا، دیابت، زایمان زودرس در این بارداری ها شناخته شده است.

همچنین خطراتی مانند سقط جنین(در ۳۰درصد موارد) و سزارین(تقریبا ۴۰درصد در مورد بچه اول و ۲۰ تا ۳۰درصد در بارداری های بعدی) نیز مادر را تهدید می کند. از طرف دیگر، گرچه به خاطر پیشرفت علم پزشکی و بهداشت خطر مرگ نوزاد هنگام تولد تقریبا به صفر رسیده است، با این حال با افزایش سن، این خطر همچنان وجود دارد.

آمارهای مربوط به سال های ۲۰۰۲-۲۰۰۱ در مورد خانم های ۴۰ تا ۴۵ ساله هم نشان می دهد که از بین ۱۰۰ هزار ، ۳۳ مورد فوت اتفاق می افتد و این رقم پس از ۴۵ سالگی به ۲۱۵ افزایش می یابد؛ در حالی که در مورد خانم های ۳۰ تا ۳۴ ساله تنها ۳/۶ است. پس بر این اساس بهترین سن بارداری که کمترین ریسک مرگ و میر کودکان را به دنبال دارد فاصله سنی ۳۰ تا ۳۴ سال است.

بازه سنی ۲۵ تا ۲۹ و ۳۵ تا ۳۹ سال نیز دیگر گزینه های مناسب برای بارداری مادران است که ریسک خطرات بارداری و مرگ و میر چندانی ندارد. اما خطرناک ترین سن بارداری ۱۰ تا ۱۴ سال است که بالاترین میزان تلفات نوزادان و مادران را به دنبال دارد.

پس بالارفتن سن ازدواج مانع عدم فرزندآوری نیست، چه آنکه ازدواج در این سنین و بچه داری به موقع از خطرات ناشی از سقط جنین یا فرزند معلول را نیز کاهش می دهد. ضمن اینکه ثبات اقتصادی و مناسب بودن شرایط مالی نیز در این سنین یکی از عواملی است که باعث می شود زوج ها بیشتر به آوردن فرزند فکر کنند. موضوعی که در کنار رشد شاخصه های سلامت در کشور بستر مهیایی برای موفقیت سیاست فرزندآوری را فراهم کرده است.